Relatie met preventief handelen

Je kunt als leerkracht natuurlijk veel voorkomen met betrekking tot pesten. Als je een goede groepsdynamica hebt in de groep bijvoorbeeld, zal pesten al minder snel voorkomen. Een goede groepsdynamica heb je natuurlijk voor een deel zelf in de hand als leerkracht. Als jij er als leerkracht aan het begin van het jaar voor zorgt dat je de kinderen elkaar leert kennen en activiteiten op bedenkt dan kom je al een heel eind. Als je werkt aan een goede groepsdynamica dan ben je dus bezig met preventief handelen, omdat je iets opbouwt wat pesten voorkomt. Zo zijn er verder nog veel meer mogelijkheden om preventief te handelen bij pesten. Zo kun je de kinderen de ernst van pesten duidelijk maken en er bijvoorbeeld lessen aan koppelen. Je zou hierbij klassenafspraken kunnen maken om pesten te voorkomen en de groepsdynamica positief te stimuleren. Ook kan je als leerkracht gaan werken aan de sociale vaardigheden van de kinderen. Het beste is om dit te doen tijdens de lessen en niet om er aparte lesuren voor in te roosteren. Je zou bijvoorbeeld ook een soort brievenbus in de klas kunnen neerzetten. Kinderen kunnen hierin een briefje doen en alleen de leerkracht leest deze briefjes. Voor kinderen is het namelijk wel fijn als ze hun hart eens kunnen luchten of sommige kinderen durven het niet te vertellen, maar wel te schrijven 

Als een kind slachtoffer is geweest van pesten dan zijn de sociale vaardigheden van dat kind hard aangetast. Je kunt hierbij als leerkracht ook preventief handelen door de sociale vaardigheden weer positief te ontwikkelen. Een mooi plan van aanpak is hiervoor de vijfsporenaanpak (van der Meer, 1993). Die bestaat uit de volgende stappen:

1. Het aanleren van nieuwe sociale vaardigheden bij het slachtoffer: een kind dat gepest is kan zich anders gedragen en hierdoor opnieuw gepest worden.
2. Zwijgende middengroep wakker schudden: als duidelijk is dat deze groep (meestal grotendeel van de klas) tegen pesten is en dit laat merken dan stopt het ook
3. Hulp aan de pester: ondersteuning bieden bij het aanleren van sociale vaardigheden
4. Bestrijden van pesten: de leerkracht gaat wat doen aan pestgedrag in zijn of haar groep
5. Mobiliseren van ouders: ouders inlichten over pesten in het PO

Met deze aanpak voorkom je pesten in de toekomst bij het slachtoffer en de rest van de kinderen in de groep.

Relatie met passend onderwijs

Zoals in vorige thema’s al gezegd is hoort bij passend onderwijs een goed en veilig klimaat voor de kinderen. In passend onderwijs is dus geen ruimte voor pesten. Pesten zorgt er namelijk voor dat het pedagogisch klimaat wordt aangetast in negatieve zin en dat kan natuurlijk niet. Kinderen die gepest worden voelen zich niet thuis en zullen daardoor ook slechter presteren. Passend onderwijs heeft de bedoeling dat kinderen zich thuis voelen en daardoor beter gaan presteren. Kinderen die gepest worden kunnen extra begeleiding krijgen om hun zelfvertrouwen weer omhoog te halen. Deze kinderen kunnen bijvoorbeeld leren om voor zichzelf op te komen of door hun eigen gedrag aan te passen. Kinderen die bepaalde onderwijsbehoeften nodig hebben zullen sneller het slachtoffer zijn van pesten. Dit klinkt heel  hard, maar helaas wel de waarheid. Dat komt doordat dit soort kinderen meer opvallen door hun gedrag en daardoor negatief kunnen opvallen. Dit is natuurlijk niet altijd zo! 

Eigen visie/handelen

Tijdens mijn stage de afgelopen drie jaar heb ik gemerkt dat ik heel goed en snel doorheb wat er zich afspeelt in de groep. Ik zie veel en merk ook veel aan het gedrag van kinderen. Dit gebruik ik zeker in mijn voordeel en ik probeer ook vaak preventief te handelen als ik iets zie ontstaan. Ik vind de ideeën die (Karels, 2014) geeft in zijn artikel ‘’Pesten: gevolgen en aanpak’’ erg goed en ik denk dat ze ook zeker preventief helpen. Vooral het idee over een soort brievenbus waar kinderen hun hart kunnen luchten spreekt mij zeer aan. Ik heb al eens meegemaakt dat een kind lange tijd is gepest, maar er niks van durfde te zeggen. Ik denk dat het opschrijven van je verhaal en wetende dat alleen de juf of meester het leest een fijn gevoel kan geven. Ook vind ik het belangrijk dat als er gepest wordt dit ook besproken wordt in de groep en dat er groepsafspraken worden gemaakt. Het wakker schudden van de zwijgende middengroep is ook een middel wat ik zeker zal gaan gebruiken mocht ik dat nodig hebben in mijn groep nu of later. Het wakker schudden van de zwijgende middengroep is een van de vijf sporen die (van der meer, 1993) noemt. Als de meerderheid van een klas duidelijk laat zien tegen pesten te zijn dan denk ik dat het pesten ook zeker afneemt.

Na het lezen van deze theorie heb ik ideeën opgedaan hoe ik handelen in mijn groep nu of later anders kan aanpakken. Ik weet nu welke middelen ik kan inzetten om preventief te handelen tegen pesten en ook wat ik moet doen met pestgedrag in mijn groep. In mijn groep is laatst naar voren gekomen dat er sommige kinderen zijn die last hebben van pesten. Het is niet nadrukkelijk een kind dat gepest wordt, maar het wisselt steeds. Toen heb ik een les gegeven over pesten en de gevolgen ervan. Hiermee had ik als doel de zwijgende middengroep wakker te schudden, maar ook om de pesters te confronteren met de gevolgen. Dit pakte heel positief uit en ik heb in die dagen erna van kinderen gehoord hoe de groep zich tegen pesten heeft ingezet. Als er namelijk iets vervelend werd gedaan dan kwamen er meer kinderen op voor het slachtoffer dan voorheen en dit had een positief effect.