Wat SEL?

SEL staat voor Sociaal Emotioneel Leren. Door gebruik te maken van programma’s voor SEL, leer je op de basisschool hoe je moet omgaan met emoties van jezelf en met die van anderen. Werken met SEL kan ervoor zorgen dat de sfeer op school goed is en dat kinderen er met een fijn gevoel naar toe gaan. Belangrijk om te weten is dat SEL iets heel anders is dan SEO (Sociaal Emotionele ontwikkeling). SEL is het proces dat de SEO ondersteund. Deze afbeelding beschrijft de context waarin een kind opgroeit. Om de middelste cirkel heen staan de 5 competenties waaraan SEL werkt:

  1. Besef van zichzelf 

  2.  Zelfmanagement 

  3. Besef van de ande

  4. Relaties kunnen hanteren

  5. Keuzes maken

 

Scholen die veel aandacht besteden aan SEL kunnen veel invloed uitoefenen op het gedrag van kinderen in positieve zin. Ze leren kinderen namelijk om besef te krijgen van hun eigen gedrag, maar ook in dat van anderen. Je leert ze relaties op te bouwen en zorgt ervoor dat, naar mate kinderen ouder worden, ze reacties van anderen en zichzelf steeds beter begrijpen (Kerpel, 2017).

 

Er zijn verschillende methoden waarmee gewerkt wordt aan het SEL van kinderen. Kwink is een van de populairste methoden en wordt ook het vaakst gebruikt. Kwink is een online methode voor de groepen 1 t/m 8 en gericht op actuele onderwerpen/gebeurtenissen en sluit goed aan bij PBS. 

Relatie met preventief handelen

Programma’s die werken met SEL stimuleren het preventief handelen. Door gebruik te maken van programma’s die SEL stimuleren kunnen dergelijke zaken zoals pesten en een negatieve groepssfeer voorkomen. Werken aan SEL zorgt er namelijk voor dat kinderen meer inzicht krijgen in hun eigen handelen. Hierbij is het belangrijk dat ze zichzelf onder controle kunnen krijgen maar ook kunnen beseffen wat een ander wil of voelt. Kinderen leren bijvoorbeeld om in te zien dat het pesten van een ander niet leuk is voor diegene. Hierbij wordt vooral het gevoel van de ander in het licht gebracht. Door te werken aan SEL verander en bepaal je het gedrag van kinderen in hun periode op de basisschool. Je bent dus al vanaf de start van de basisschool bezig met preventief handelen. Kinderen leren hoe ze hun gedrag onder controle kunnen houden en hiermee voorkom je ongewenst gedrag.

 

Relatie met passend onderwijs

In passend onderwijs is het belangrijk dat alle kinderen zich welkom en veilig voelen.  Een sterke en veilige groep is hierbij erg belangrijk. Dat kan alleen maar als kinderen op een planmatige en structurele manier werken aan het sociaal emotioneel leren. Hierbij is het belangrijk dat positief gedrag beloond wordt en negatief gedrag geen kans krijgt. Als je als school veel bezig bent met SEL, door bijvoorbeeld programma’s voor SEL te gebruiken dan werk je aan de sfeer. Door veel bezig te zijn met SEL bouw je dus een sfeer op die hoort bij een school met passend onderwijs. Door te werken aan SEL ben je preventief aan het handelen en voorkom je dus ongewenst gedrag. Het voorkomen van ongewenst gedrag zorgt voor een veilige sfeer waarin kinderen zich welkomen voelen, ofwel het doel van passend onderwijs (van der lee, 2014)


 

Eigen visie/handelen

Voor mij is het heel belangrijk dat kinderen met plezier naar school komen en ook naar huis gaan. In de groep moet een prettige en positieve werksfeer heersen en gewerkt worden aan de sociaal emotionele vaardigheden van de kinderen. Ik denk dat het belangrijk is dat kinderen tijdens hun periode in het primair onderwijs werken aan hun SEL. De school moet hiervoor gebruik maken van een van de aangeboden programma’s zodat er een plezierige en veilige sfeer is op school.

 

Ik benoem zelf tijdens de stage zoveel mogelijke het positieve en negeer het negatieve.

Voorbeeld: ik zet de kinderen aan het werk en dan ga ik de kinderen benoemen die direct aan het werk gaan en geef ze complimenten om de kinderen die nog praten te stimuleren om ook aan het werk te gaan. Ik merk dat ik dit zelf fijner vind, maar ook dat de kinderen dit leuker vinden. Vaak zie ik dat kinderen veel beter hun best doen om beloond te worden, dan hun best doen om niet gestraft te worden. Ik gebruik zelf in de klas een puntensysteem waarbij groepjes die goed hun best doen, goed luisteren en goed werken punten kunnen verdienen. Het groepje met de meeste punten mag altijd op vrijdag, onder een les, een spelletje doen. De kinderen vinden dit geweldig en doen heel erg hun best om de meeste punten te verzamelen.

 

Na meer te weten zijn gekomen over het belang van het werken aan SEL heb ik mijn eigen handelen nog meer aangepast op stage. Ik probeer nu nog meer in te laten zien aan kinderen wat andere kinderen ban bepaald gedrag vinden en hoe zij dit ervaren. (van der Lee, 2014) zegt het volgende over werken aan SEL in het PO:’’ is kinderen wordt geleerd om met hun emoties om te gaan en die van anderen zal dit positief uitpakken. Hoe ouder kinderen worden, des te meer ze redenen van hun eigen gevoel en dat van anderen gaan begrijpen zegt’’. Het is dus denk ik heel belangrijk dat scholen veel aandacht besteden aan SEL bij kinderen, omdat ze zo meer controle krijgen over hun eigen emoties en ook die van anderen beter gaan begrijpen.